އިންސާނީ ޙައްޤުތަކަކީ އިންސާނަކަށް ވީތީ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ލިބިގެންވާ ޙައްޤުތަކެކެވެ. މި ޙައްޤުތައް ލިބިދެނީ ނަސްލާއި، ކުލައާއި، ޖިންސާއި، ބަހާއި، ދީނާއި، ސިޔާސީގޮތުން ނުވަތަ އެހެންވެސް ކަމަކާ ގުޅޭގޮތުން ވިސްނުން ގެންގުޅޭ ގޮތާއި، ވަކި ޤައުމަކަށް ނުވަތަ މުޖުތަމަޢަކަށް ނިސްބަތްވުމާއި، މުދާ ލިބިހުރުމާއި، އުފަންވީ ޢާއިލާއެއްގެ ސަބަބުން ޤަދަރުވެރިވުމާއި، އެހެންވެސް ސަބަބަކާ ހުރެ ޤަދަރުވެރިވުންފަދަ، އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ މިންގަނޑަކުން ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތިއެވެ. އިންސާނީ ޙާއްޤުތަކުގެ ތެރޭގައި އެންމެ އަސާސީ ޙައްޤު ކަމަށްވާ ދިރިހުރުމުގެ ޙައްޣުން ފެށިގެންގޮސް ފުރިހަމަ ޙަޔާތެއް ހޭދަކުރުމަށް ބޭންންވާ ތަޢުލީމުގެ ޙައްޤާއި މަސައްކަތްކުރުމުގެ ޙައްޤު ހިމެނެއެވެ. ދިރިއުޅުމާއި ގުޅޭ ނިންމުންތައް ނިންމުމަށާއި އިންސާނާގެ ގާބިލުމިހަކަށް ހަދައިދިނުމަށާއި ޤަދަރުވެރިކަމާއި ކަރާމާތްތެރިކަމާއެކު ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމަށް އިންސާނީ ޙައްޤުތައް މަގުފަހިކޮށްދެއެވެ. ހަމައެހެންމެ ބިރުވެރިކަމާއި ފުރައްސާރަކުރުމާއި ތަފާތުކުރުންތަކުން މިންޖުވެފައިވާ މުޖްތަމައެއް ބިނާކުރެވޭނީ އިންސާނީ ޙައްޤުތައް ކަށަވަރުކޮށްދީގެންނެވެ.
އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ ސިފަތައް
އިންސާނީ ޙައްޤުތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށް ބައިނަލްއަޤުވާމީގޮތުން ބަލައިގަންނަ އަދި ރައްކާތރިކޮށްދޭންޖެހޭ ޙައްޤުތައް އެންމެ ފުރަތަމަ ކަނަޑައެޅިގެން ދިޔައީ 10 ޑިސެމްބަރ 1948 ގައި އދ. މަޖިލީހުގެ ޢާއްމު ޖަލްސާއިން ފާސްކޮށް އިޢުލާނު ކޮށްފައިވާ އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ ޢާއްމު ޤަރާރުގައެވެ. އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ ޢާއްމު ޤަރާރާއި ، މަދަނީ އަދި ސިޔާސީ ޙައްޤުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޢާހަދާއާއި، އިޤްތިޞާދީ، އިޖްތިމާޢީ އަދި ޘަޤާފީ ޙައްޤުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޢާހަދާ އެއްކޮށްލުމުން އެއީ އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ ޤާނޫނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަސާސީ ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަން ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 2 ވަނަ ބާބުގައެވެ. މި ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހައްގުތަކާއި މިނިވަންކަން ލިބުމުގައި، އެ މީހެއްގެ ނަސްލަށް، ނުވަތަ އުފަންވީ ގައުމަށް، ނުވަތަ ކުލަޔަށް، ނުވަތަ ޖިންސަށް، ނުވަތަ ޢުމުރަށް، ނުވަތަ ޖިސްމާނީ ނުވަތަ ނަފްސާނީ ނުކުޅެދުންތެރިކަމަކަށް، ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ސިޔާސީ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ވިސްނުމަކަށް، ނުވަތަ މާލީ ފުދުންތެރި ކަމަށް، ނުވަތަ ނިސްބަތްވާ ޢާއިލާއަށް ނުވަތަ އުފަންރަށަށް، ނުވަތަ މިނޫންވެސް ކަމަކަށް ބަލައި ތަފާތުކޮށްގެން ނުވާނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. ބަޔާންކޮށްފައިވާކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. ނުވަތަ އުފަން ރަށް. ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަންގެ ޤާނޫނު (6/2006) ގައި އިންސާނީ ޙައްޤުތައް މާނަކޮށްފައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދަށުން ލިބިދޭ އަސާސީ ހައްގުތަކަށާއި، ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާތަކާއި ގަރާރުތަކުގެތެރެއިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަމަލުކުރަންޖެހޭ މުއާހަދާތަކާއި ގަރާރުތަކުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ހައްގުތަކުގެ ތެރެއިން، އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލަކާ ހިލާފުނުވާ ހައްގު ތަކަށެވެ.